Umman Pazar Bilgileri 2023

Umman, Bahreyn, Kuveyt, Katar, Suudi Arabistan Krallığı ve BirleÅŸik Arap Emirlikleri'nden oluÅŸan Körfez Ä°ÅŸbirliÄŸi Konseyi'nin (KÄ°K) bir üyesidir. KÄ°K üyeleri arasında 1983 yılında bir serbest ticaret alanı ve Ocak 2008'de hizmetler için ortak bir pazar kurulmuÅŸtur. 

1.DIÅž TÄ°CARET POLÄ°TÄ°KASI VE UYGULAMALARI

Umman, Bahreyn, Kuveyt, Katar, Suudi Arabistan Krallığı ve BirleÅŸik Arap Emirlikleri'nden oluÅŸan Körfez Ä°ÅŸbirliÄŸi Konseyi'nin (KÄ°K) bir üyesidir. KÄ°K üyeleri arasında 1983 yılında bir serbest ticaret alanı ve Ocak 2008'de hizmetler için ortak bir pazar kurulmuÅŸtur. KÄ°K, birkaç ürün dışında ortak bir dış tarife uygulamaktadır. Acil durum önlemleri, veteriner karantinası ve bitki karantinası gibi bir dizi baÅŸka konuda ortak mevzuat kabul edilmiÅŸtir. Umman ayrıca, üyeler arasındaki ticaret engellerinin çoÄŸunun 1 Ocak 2005'te ortadan kaldırıldığı Pan-Arap Serbest Ticaret Bölgesi (PAFTA) AntlaÅŸması'nın da bir üyesidir. Umman'ın Amerika BirleÅŸik Devletleri ile serbest ticaret anlaÅŸması (STA) ve KÄ°K aracılığıyla da Singapur ve Avrupa Serbest Ticaret BirliÄŸi (EFTA) ile STA'ları vardır. EFTA ile yapılan anlaÅŸma dışında, bu anlaÅŸmalar DTÖ'ye tebliÄŸ edilmiÅŸtir.

 

Umman'ın ekonomik hedefleri, "Umman Vizyonu 2040" ve birbirini takip eden beÅŸ yıllık planlarda belirtilmiÅŸtir: 2040 yılına kadar geliÅŸmiÅŸ ülke statüsüne ulaÅŸmak, petrolden uzak üretim ve ihracatı çeÅŸitlendirmek ve Ummanlılar için istihdam fırsatları yaratmak. Bunlara ek olarak, Umman dengeli bir bütçe elde etmeyi, yabancı yatırımları çekmeyi ve düÅŸük enflasyon oranlarını korumayı hedeflemektedir. BeÅŸ Yıllık Kalkınma Planlarında, gelir kaynaklarını çeÅŸitlendirmek için imalat, turizm, madencilik, balıkçılık, ulaşım ve lojistik gibi çeÅŸitli sektörleri desteklemek için Ekonomik ÇeÅŸitliliÄŸi GeliÅŸtirme Ulusal Programı (Tanfeedh) giriÅŸimini baÅŸlatmıştır.

Dış Ticaret Mevzuatı (İthalat Rejimi, İhracat Rejimi)

Umman dış ticaret politikaları, ülkenin ithalata bağımlı yapısının bir uzantısı olarak oldukça liberaldir. Ä°thalat rejimi ve uygulamaları, üyesi olduÄŸu Körfez Ä°ÅŸbirliÄŸi Konseyi ülkelerine paralel olarak ortalama %5 civarı bir gümrük vergisi tahsil etmektedir.

 

Ä°lgili mevzuat, polise baÄŸlı Umman gümrük idareleri nin internet sayfasında mevcuttur.

Umman’da ithalat gerçekleÅŸtirecek bir firmanın elektronik tek pencere sistemine (Bayan) sistemine kayıtlı olması gerekmektedir. Ä°lgili elektronik tek pencere sistemi, (https://www.customs.gov.om/esw/jsf/secure/esw/common/Login.xhtml) adresinde yer almaktadır.

Gümrük iÅŸlemleri kapsamında faturanın ve menÅŸe ÅŸahadetnamesinin aslı gerekmektedir. Ä°thalat sırasında aranan diÄŸer belgeler aÅŸağıda yer almakta olup söz konusu belgelerin ürün bazlı deÄŸiÅŸiklik gösterebileceÄŸi dikkate alınmalıdır.

• Ticari sicil ve faaliyet formunun akredite bir kopyası (veya böyle bir form yoksa ithalat izni),
• Umman Ticaret ve Sanayi Odası'na (OCCI) üyelik belgesinin geçerli bir kopyası,
• Üreticiden geçerli bir sertifika,
• Geçerli bir teklif listesi,
• Paketleme listesi,
• KonÅŸimento, (sadece deniz ve hava gümrük ofislerinde)
• Gönderinin bir manifestosu, (kargonun ayrıntılı bir tanımını içeren bir belge)
• Nakliye acentesinden mal teslim etme izni,
• Gümrükten sorumlu kiÅŸiden kapsamlı ve geçerli bir yazılı izin,

 

• Ä°thalat beyannamesi ve eÅŸyanın gümrük iÅŸlemlerine göre gümrüklenmesi ve sınıflandırılması için form doldurulması,
• Satın alma faturasının veya üreticiden alınan geçerli bir sertifikanın olmaması durumunda, onayın nakit olarak ödenmesi 20 Umman riyaline mal olacaktır. (Gerekli belgelerin ödeme tarihinden itibaren 90 gün içinde ibraz edilmesi halinde bu para geri alınabilir.)
• Navlun ve sigorta (CIF) dahil olmak üzere gönderinin toplam deÄŸeri için gerekli vergileri ve gümrük ücretlerini ödemek.

Ä°hracat iÅŸlemleri için:

• Gerçek deÄŸerinde hazırlanmış yasal fatura
• Paketleme listesi
• Kullanılmış veya kiÅŸisel eÅŸyaların ihracı için baÅŸvuru mektubu (sadece Umman vatandaşı olmayanlar için)
• Ä°hracat beyannamesi ve gümrükleme formunun doldurulması, eÅŸyanın gümrük prosedürüne göre sınıflandırılması,

Önemli Bazı Hususlar:

• Umman Apostil Konvansiyonu’na taraf ülkedir. DiÄŸer taraftan ihracatçılarımız, gümrükte belgelerin Ä°ngilizce ya da Arapça olmaması durumunda zorluklarla karşılaÅŸmaktadırlar. Belgelerin ülkeye gönderilmeden önce noter onaylı Ä°ngilizce veya tercihan Arapça çevirilerinin yapılması, bunlar için apostil alınması ve ithalatçılarla görüÅŸülerek ihtiyaç duyulması durumunda ülkemizde Umman dış temsilciliklerine söz konusu belgelerin onaylattırılması yerinde olacaktır.
• Canlı veya kesilmiÅŸ hayvanlar, tavuk ve kuÅŸlar, süt, süt ürünleri ve yumurtalar, bütün taze ve dondurulmuÅŸ gıda ürünleri ile gübre, tohumlar vb. ürünlerin çekilmeden önce veteriner karantinasından geçmesi gerekmektedir.
• Teneke kutu içerisinde gelen bütün ürünler saÄŸlık karantinasından geçmek zorundadır.
• Kitaplar, gazeteler, dergiler vb. ürünler için Enformasyon Bakanlığı’nın izni gerekmektedir.
• Her türlü sinema filmi, ticari amaçlı görsel kaset, cd ve diskler için ithalattan önce Milli Kültür ve Miras Bakanlığı’ndan onay alınması gerekmektedir.
• Ä°laç ve tıbbi malzemeler için SaÄŸlık Bakanlığı onayı alınmaktadır.
• Kereste, Kontrplak, pirinç, tarım ürünleri ve meyveler için ayrıca Bitki SaÄŸlığı Sertifikası, iÅŸlenmiÅŸ Gıda Ürünleri (çay, kahve, bisküviler, çikolata vb.) için ise ayrıca SaÄŸlık Sertifikası istenmektedir.

 

Helal Sertifikası: Et ve et ürünleri eÄŸer Türkiye, Mısır gibi Müslüman bir ülkeden ithal ediliyorsa Helal Sertifikası yerine tercümesi yapılmış saÄŸlık sertifikası yeterli olmaktadır. Ancak gayrimüslim bir ülkeden ithal ediliyorsa o ülkede veya komÅŸu ülkelerinde bulunan yetkili ve tanınmış Helal Sertifikası veren bir kuruluÅŸ veya merkezden söz konusu sertifikanın alınması gerekmektedir.

 

Gümrük Vergileri

Umman KÄ°K üyesi olduÄŸu için Ortak Gümrük Tarifesi uygulamaktadır. Tüm KÄ°K üyesi ülkelerde bazı istisnalar hariç % 5 genel bir gümrük vergisi uygulanmaktadır. Gümrük vergilerini

 

öÄŸrenmek              için              alttaki              adresi              kullanmak              mümkündür:

(https://www.customs.gov.om/esw/jsf/secure/esw/common/DutyCalculator.xhtml?locale=en)

Ä°ç Vergiler ve Oranları

Umman’da katma deÄŸer vergisi uygulaması 2021 yılı Nisan ayı itibarıyla baÅŸlamış bulunmaktadır. Ä°hracat ürünleri olan petrol ile saÄŸlık, eÄŸitim, yerel ulaşım, mülk satışları ve finansal hizmetler gibi belirli hizmetler gibi belirli istisnaların dışında KDV, %5 oranında uygulanmaktadır.

 

Bununla birlikte örneÄŸin restoranlarda fiyatlara ilave olarak belediye ve turizm vergisi (%4 -5 oranında); gazlı ve ÅŸekerli içecekler ile tütün ürünlerine özel tüketim vergisi (%50-100 oranında) uygulanmaktadır.

 

DiÄŸer taraftan, petrol fiyatlarındaki düÅŸüÅŸün getirdiÄŸi bütçe sıkıntılarına istinaden, Maliye Bakanlığı 2017 yılında kurumlardan aldığı gelir vergisini %12’den %15’e çıkarmıştır. Ülkemizin Umman ile Çifte Vergilendirmenin Önlenmesine Yönelik AnlaÅŸması bulunduÄŸu dikkate alınarak, gelir vergisi ödemeden önce gerekli yasal incelemelerin yapılmasında fayda bulunmaktadır.

Öte yandan, salgın kapsamında verilen teÅŸvikler ve destekler ile vergi muafiyetleri, afları ve ötelemeleri gündeme gelmektedir. Bu çerçevede, Umman’da iÅŸ yaparken her konuda olduÄŸu gibi vergi itibarıyla da bir hukukçudan yardım alınmasında fayda olacaktır.

 

Ürün Standartları ile ilgili Uygulamalar

Umman, merkezi Riyad'da bulunan Körfez Standartları Organizasyonu (GSO) aracılığıyla teknik düzenlemelerini ve standartlarını KÄ°K düzeyinde uyumlu hale getiriyor. GSO standartları ve teknik düzenlemeler, önce bir çalışma grubu veya projeden sorumlu üye Devlet tarafından GSO Komitesi Sekreterine taslak olarak önerilerek geliÅŸtirilir ve daha sonra üye Devletlere sunulur ve üyeler tarafından bir çalışma ile test edilir. Onaylandıktan sonra, GSO standartları, kabul edilmek üzere tüm KÄ°K üye Devletlerine dağıtılır. Üyeler, yeni GSO standardı ile çeliÅŸen mevcut herhangi bir ulusal standardı geri çekmelidir. Genel olarak, GCC ve Umman standartları uluslararası standartlara dayanmaktadır.

 

Test Etme, Muayene ve Belgelendirme

Ä°thal edilecek ürünlere dair ihtiyaç duyulan belgeler, sisteme bireysel kullanıcı olarak kayıt olunmasını müteakip, ilgili gümrük tarife pozisyonu üzerinden aÅŸağıdaki baÄŸlantı kullanılarak incelenebilmektedir. https://www.customs.gov.om/esw/jsf/secure/esw/common/Login_Bayan.xhtml?locale=en_US )

Ambalaj, Paketleme ve Etiketleme

Etiketlemede, KÄ°K ülkeleri tarafından izlenen politikalar Umman tarafından da izlenmektedir. Buna göre gıda ürünlerinin etiketlerinde ürün ve marka ismi, üretim ve son kullanma tarihi, menÅŸei, üreticinin adı ve adresi, metrik bazda ağırlığı ve içeriÄŸi hakkında bilgi yer almalıdır.

 

Ürünlerin etiketlerinin Arapça olması zorunludur. Etiketlerde ayrıca Ä°ngilizce bilgiler de yer alabilir. Sadece Ä°ngilizce etiketlere çok istisnai durumlar haricinde müsaade edilmemekte, bununla birlikte ürün üzerine Arapça etiketlerin yapıştırılmasına izin verilmektedir. Son kullanma tarihi ambalajda yer almalı; etiket ile ürüne yapıştırılmamalıdır.

 

Salgının ilk dönemlerinde olası bir kıtlık ve/veya kıtlık algısının önlenmesi adına tedarik sürecini kolaylaÅŸtırmak amacıyla özellikle gıda ürünlerinde etiketleme kurallarına bir takım esneklikler getirilmiÅŸ olsa da, mevcut durumda gümrük idareleri mevzuatı titizlikle uygulamaya devam etmektedir.

Teknik Engeller

Umman’ın Apostil Uygulaması: Umman Sultanlığı Apostil Konvansiyonuna taraftır ve gümrüklerde apostil ÅŸerhi olmasına raÄŸmen belgelerin ikinci bir onay sürecinden geçirilmesi istenmektedir. Bu kapsamda, ülkeye gönderilen emtialara eÅŸlik etmesi gereken ticari fatura ve menÅŸe ÅŸahadetnamesi ve ilgili diÄŸer belgelerin Ä°ngilizce veya Arapça tercümelerinin ülkemizdeki Umman temsilciliklerince tasdik edilmesi istenmektedir. Tasdik iÅŸlemleri için bazen apostil onayı ve ticaret odaları onayı da istendiÄŸinden, bu iÅŸlemler ihracatçılarımızın ilave zaman harcamalarını gerektirmekte ve maddi külfet yaratmaktadır.

 

Buna raÄŸmen bazı gümrük idarelerinin apostil taşıyan belgeleri sorunsuz kabul ettikleri duyumları da alınmaktadır. Uygulama idaredeki memurun takdirine baÄŸlı kalmaktadır. Bu nedenle, ihracatçılarımızın gümrük iÅŸlemleri için ithalatçılardan profesyonel gümrük komisyoncularının aracılığını istemelerinde ve malların sevkiyatından önce istenebilen belgelerin niteliÄŸi ve ÅŸekli konusunda her yönüyle anlaÅŸmalarında fayda görülmektedir.

Bunlara ek olarak; söz konusu belgelerin ithalat aÅŸamasında hazır olmaması ve sonradan sunulması halinde, teminat oluÅŸturması gerekçesiyle daha sonra iade edilmek kaydıyla (1-3 ay) ilave %1 ya da % 1,5 oranında ek gümrük vergisi uygulanabilmektedir.

 

Piyasaya arz edilen tüm ürünlerin güvenli ve kaliteli olmasını saÄŸlamak ülkelerin en temel öncelikleri arasındadır. Bu amaçla, ürünlerin uyması gereken teknik kriterler (standartlar ve teknik düzenlemeler) ile ürünlerin bu kriterlere uygun üretildiÄŸini belgeleyen uygunluk deÄŸerlendirmesi iÅŸlemlerine günümüzde daha fazla baÅŸvurulmaktadır. Standartlar, teknik düzenlemeler ve uygunluk deÄŸerlendirmesi prosedürleri, sınai, ekonomik ve ticari geliÅŸmeye katkıda bulunan, insan can ve mal güvenliÄŸini korumayı amaçlayan, modern ekonominin ve standardizasyon sisteminin temel taÅŸlarıdır.

Bununla birlikte, standartlar, teknik düzenlemeler ve uygunluk deÄŸerlendirmesi iÅŸlemleri çoÄŸu zaman insan saÄŸlığı ve güvenliÄŸi gibi meÅŸru amaçların ötesinde ticarette teknik engeller olarak adlandırılan ve uluslararası ticaretin serbest akışını olumsuz etkileyen engellere yol açmaktadır. Uluslararası kabul görmüÅŸ standartlardan farklı teknik kriterler belirlenmesi ve gerektiÄŸinden katı test ve belgelendirme iÅŸlemlerinin zorunlu kılınması bu alandaki en önemli sorunlardır. Åžeffaf bir ÅŸekilde kabul edilmeyen ve uygulanmayan bu düzenlemeler ihracatçı firmalar açısından ek külfet ve maliyetlere de yol açmakta ve rekabet edebilirliklerini güçleÅŸtirmektedir. Ä°hracatta karşılaÅŸtığımız ticarette teknik engellerin önlenmesi, sürdürülebilir ihracat artışının saÄŸlanması açısından da önemlidir.

 

Bu kapsamda, T.C. Ticaret Bakanlığı Ürün GüvenliÄŸi ve Denetimi Genel MüdürlüÄŸü internet sayfasında konu ile ilgili ayrıntılı bilgi mevcuttur: (https://teknikengel.gov.tr/).

 

Ticarette Teknik Engeller Ä°nternet Sitesi, ihracatçılarımızın ticarette teknik engeller alanında yararlanacağı ve etkin olarak kullanacağı temel bir platform olarak yapılandırılmıştır. Bu çerçevede; ihracata konu ülkenin ticarette teknik engeller uygulamaları hakkında bilgi sahibi olunabilmekte, ihtiyaç duyulan ülke mevzuat ve uygulamaları hakkında ilave bilgiler Bakanlığımızdan talep edilebilmekte ve ihracatta karşılaşılan ticarette teknik engeller interaktif olarak Bakanlığımıza bildirilebilmektedir. Ticarette Teknik Engeller Ä°nternet Sitesine üyelik suretiyle ilgilenilen ülke ve ürün gruplarına iliÅŸkin taslak düzenlemeler e-posta ile günlük olarak gönderilmektedir. Ayrıca, firmalarımız ihracatlarını olumsuz etkileyebilecek diÄŸer ülke düzenlemelerini taslak aÅŸamasında öÄŸrenip yorum yapabilmektedir. Ticarette Teknik Engeller Ä°nternet Sitesine üyelik ücretsizdir.

 

2.PAZARIN ÖZELLÄ°KLERÄ°

Fikri, Sınai Mülkiyet Hakları

Marka tescili ile ilgili olarak Umman'da yetki Ticaret, Sanayi ve Yatırım TeÅŸvik Bakanlığındadır. BaÅŸvurunun, markanın kapsamlı bir tanımını içerecek ÅŸekilde Fikri Mülkiyet Genel MüdürlüÄŸü'ne yapılması gerekmektedir. Genel MüdürlüÄŸün deÄŸerlendirmesi sonrasında deÄŸerlendirmeye itiraz etme ve/veya deÄŸerlendirmeler uyarınca gerekli deÄŸiÅŸikliklere gitme hakkı bulunmaktadır.

 

Sonrasında, tescilin resmi gazete ile birlikte bir yerel gazetede yayınlanması; yayını izleyen 90 günlük sürede herhangi bir itiraz gelmesi halinde yanıtların alınması ve uzlaşıya varılmasının ardından tescil ile ilgili nihai deÄŸerlendirmenin alınması gerekmektedir.

 

Olası  ilave  sorular  için,  Bakanlık  irtibat  noktalarına  buradan  ulaÅŸmak  mümkündür:

https://www.wipo.int/members/en/contact.jsp?country_id=135

Konu ile ilgili olarak ayrıca aşağıdaki bağlantının incelenmesinde yarar bulunmaktadır.

(https://www.business.gov.om/wps/portal/ecr/services/startbusiness/searchtrademarkavailability)

 

Dağıtım Kanalları

Umman’a gerçekleÅŸtirilecek ihracat için, Umman’da yerleÅŸik bir firmanın ithalatçı olması gerekmektedir. Ä°ç pazarda çok sayıda nakliye, lojistik ve perakende firmaları faaliyet göstermekte; ithal ürünler gümrük iÅŸlemleri tamamlandıktan sonra karayolu ile ülke içine dağıtılmaktadır.

Umman’da karayolu altyapısı son dönemde kurulmuÅŸ ve sistemli bir ÅŸekilde geliÅŸtirilmekte olup, halihazırda ülke çapında demiryolu ağı bulunmamaktadır.

 

Tüketici Tercihleri

Umman’da tüketiciler, Türk mallarına büyük bir ilgi göstermektedir. Ülkemiz menÅŸeli ürünlerin kalite-fiyat itibarıyla sunduÄŸu avantajlar, Ummanlı tüketicilerin ilgisini ülkemize yönlendirmektedir. DiÄŸer taraftan, ülkede popüler olan Türk dizilerinin de tüketim alışkanlıklarını yönlendirdiÄŸi, örneÄŸin yöresel Umman kahvesi yerine Türk kahvesinin tercih edildiÄŸi, buna mukabil kahve piÅŸirme makinalarının da Umman pazarında talep gördüÄŸü gözlemlenmektedir.

 

Satış Teknikleri ve Satışı Etkileyen Faktörler

Umman,

• Kısıtlı yerli üretimine karşın büyüyen bir pazar olması,
• Ekonomisini çeÅŸitlendirmek için yeni yatırımların teÅŸvik edilmesi,
• KiÅŸi başına düÅŸen geliri 20 bin ABD dolarını aÅŸan bir ülke olması,
• Nüfusunun genç ve tüketim eÄŸilimi yüksek bir yapıda olması,
• Kamu ve özel projelerin uluslararası ÅŸirketlere açık olması,

 

• DTÖ üyesi olması,
• KÄ°K üyesi olması,

nedenleriyle ihracatçı ve yatırımcılara önemli fırsatlar sunmaktadır.

Ayrıca, yukarıdaki unsurlara, Türk ÅŸirketlerinin Umman’da yaptıkları baÅŸarılı iÅŸler nedeniyle kazandıkları itibar ve güven ile Türk mallarının (özellikle de gıda ürünlerinin) Umman’da iyi bir imaja sahip olmasını da eklemek mümkündür. Tüm bunlara, Türk ürünlerinin yüksek kalitesi ve rekabetçi fiyatları eklendiÄŸinde, pazarda önemli bir avantajımızın bulunduÄŸunu deÄŸerlendirmek mümkündür.

 

Ummanlıların, ucuz olsa dahi kalitesiz ürün tüketme eÄŸilimi bulunmamaktadır. Bununla birlikte, kalite arayışı fiyatların da gözden kaçırılması anlamına gelmemektedir. Petrole dayalı ekonomisi ile Umman bütçesi, petrol fiyatlarındaki artış ve düÅŸüÅŸten etkilenmekte; bu durum Ummanlıların harcama alışkanlıklarına da yansımaktadır.

Pazara giriÅŸ itibarıyla fikir saÄŸlaması adına ülkeyi ziyaret etmek önemlidir. Kısa süreli de olsa gerçekleÅŸtirilecek bu ziyaretler, tüketim alışkanlıkları ve kültür baÅŸta olmak üzere pek çok konuda fikir verecektir.

 

DiÄŸer taraftan, gıda toptancıları, oteller ve restoranlar ve büyük zincir marketlerin yöneticileri ile kiÅŸisel iliÅŸkiler geliÅŸtirmek büyük önem arz etmektedir. Bu çerçevede büyük gıda perakendecileri olan Carrefour, Lulu, Al-Fair, Spar, Nesto, Sultan, Ramez gibi marketlerle üreticinin doÄŸrudan irtibat kurması, avantaj saÄŸlamaktadır.

 

Öte yandan, Umman’da yapılan ticaret heyeti programlarına ve fuarlara mutlaka iÅŸtirak edilmeli, ülkede somut varlık göstererek nihai tüketicilere dokunabilmeye önem verilmelidir.

Kamu Ä°haleleri

Kamu ihaleleri, Ä°hale Kurulu (Tender Board) tarafından duyurulmaktadır. Ä°halelere katılabilmek için Kurul bünyesinde firma olarak katılımcının kaydının bulunması gereklidir.

 

Ä°nternet üzerinden gerçekleÅŸtirilen kayıt iÅŸleminin tamamlanmasının ardından, sitenin kullanımına dair bir tanıtma modülüne eriÅŸilebilmekte; firmaya dair ilave bilgilerin adım adım doldurulmasını müteakip ihalelere katılmak mümkün olabilmektedir.

 

Umman’da sürdürülen büyük altyapı yatırımları kapsamındaki kamu ihaleleri oldukça ÅŸeffaf bir süreç içinde yürütülmektedir. “Yerel” ve “uluslararası” olarak ikiye ayrılan ihalelerde zaman zaman ön yeterlilik aranmaktadır. Yerel ihalelerde genel olarak aranan ÅŸart firmanın Ä°hale Kurulu nezdinde kayıtlı olmasıdır. Ä°hale Kurulu tarafından açılan ihaleler Umman Ä°hale Kurulu’nun https://etendering.tenderboard.gov.om adresli internet sitesinden takip edilebilmektedir.

Kurul tarafından açılan uluslararası ihaleler ise bu sitenin yanı sıra, Middle East Economic Digest isimli dergide yayımlanmaktadır. Ayrıca, www.chamberoman.com diÄŸer ihale ilanlarının yer aldığı internet adresidir.

 

Umman’daki ihalelere baÅŸvurmak isteyen firmalarımızın yukarıda verilen internet adreslerini düzenli olarak ziyaret etmelerinde fayda bulunmaktadır.

 

Ummanlı yetkililer büyük ihalelerin hepsinin yabancı ÅŸirketlere de açık olduÄŸunu belirtmektedirler. Pratikte ise 2011 yılı başından bu yana Ä°hale Kurulu (Tender Board) web sayfasında da duyurulmakta olan büyük ihalelerin az bir bölümünün “International” kaydıyla açıldığı, çok sayıda büyük ihalenin ise “Excellent” derecesine sahip yerli firmalara dönük olduÄŸu görülmektedir. Bu durumda, Ummanlı yetkililerin yabancı firmaların ülkede müteahhitlik alanında yerli firma yatırımı yapmış olanlarını da uluslararası firma olarak deÄŸerlendirerek farklı bir yoruma gittikleri, ancak, davet, ön yeterlilik ve projenin farklı özelliklerine göre bazen ülkede yatırımı olmayan yabancı firmaları da kapsayabilecek ÅŸekilde ihaleye çıktıkları anlaşılmaktadır. Ancak, yabancı firmaların “Excellent” derecesine sahip yerli firmalarla birlikte ihale dosyası almakta oldukları ve sorunun bu ÅŸekilde çözüldüÄŸü görülmektedir.

 

3.ÖNEMLÄ° SEKTÖRLER

Umman’ın ekonomisi, üretimden ziyade ithalata dayanmaktadır. Bununla birlikte, öne çıkan sektörler aÅŸağıda özetlenmektedir:

 

Tarım ve Hayvancılık

Tarımsal sulama için kullanılabilecek suyun yetersizliÄŸi ve ülkenin coÄŸrafi yapısı tarımsal üretim önündeki baÅŸlıca engellerdir. Bu nedenle, dışa bağımlılık büyük miktardadır.

 

Benzer ÅŸekilde Avustralya, Somali, Ä°ran, Hindistan, Yeni Zelanda ve ülkemizden kırmızı et alımı ve canlı hayvan ithalatı yapılmaktadır.

 

Hükümet gıda güvenliÄŸi ve kırsal kesimde istihdama katkı amacıyla tarım ve balıkçılığın geliÅŸimine önem vermektedir. Tarımsal üretimin modernize edilmesi, çaÄŸdaÅŸ sulama teknikleri, yeni üretim tür ve tekniklerinin kullanılması baÅŸlıca hedeflerdir.

Ayrıca, üretilmekte olan ürünlerin pazara ulaÅŸtırılmasındaki eksiklikler, yeterli gelirin elde edilmesini engellemektedir. Yine sık olmasa da yoÄŸun yağışlar ve yaÅŸanan seller ekili ve dikili alanlara zarar verebilmektedir.

 

Bu alanda kuruluÅŸ ve firmalarımızın sunabileceÄŸi hizmetler; tarımsal üretim danışmanlığı, modern tarım ve sulama tekniÄŸi danışmanlığı ve ürün tedariki, tarımsal makine-ekipman tedariki ve doÄŸal olarak gıda ve tahıl ürünleri satışıdır.

 

Ülke geleneksel olarak denizci bir millete sahip olmakla birlikte, unutulan bu özelliÄŸini geliÅŸtirmeye çalışmakta, zira bunu vatandaÅŸları için bir gelir ve istihdam kaynağı olarak görmektedir. Açık deniz balıkçılığı ile kültür balıkçılığının geliÅŸtirilmesi hedeflerdendir. Umman sularında bulunan baÅŸlıca deniz ürünleri; ton balığı, kerevit, kaya balığı, ıstakoz, sardalya ve karidestir. Tanfeedh Programı kapsamında, kültür balıkçılığına yönelik önemli yatırımlar yapılmasına karar verilmiÅŸtir.

Nüfusun azlığı, bürokratik engeller ve yüksek rekabet Umman pazarının temel kısıtlarıdır. Ancak, Umman’ın gıda ithalatını olumsuz etkileyecek kota veya yüksek tarife uygulaması bulunmamaktadır. Ülkenin tarımsal üretimi hurma, az miktarda sebze, muz, deniz ürünleri ve tavukçuluk ürünlerinde yoÄŸunlaÅŸmış olması nedeniyle, daha ziyade sebze-meyve, konserve deniz ürünleri, çay, ÅŸeker, un, iÅŸlenmiÅŸ tarım ürünleri ve çeÅŸitli tohumların ithalatı yapılmaktadır.

 

Sanayi

Hükümet, ekonominin petrole bağımlılığının azaltılması için yoÄŸun bir çaba sarf etmektedir. Ekonominin çeÅŸitlendirilmesi adına izlenen politikaların ana yapısını KOBÄ°’ler teÅŸkil etmektedir. Ä°stihdama katkısı, petro-kimya ve ağır metal ürünlerinin alt sanayi ürünlerine dönüÅŸtürülmesi ve ithalata bağımlılığın azaltılması noktalarında KOBÄ°’lere önemli bir misyon yüklenmiÅŸ, eÄŸitim ve kredi çalışmaları hızlanmıştır. Bununla birlikte, pratikte Ummanlı nüfusun inovasyon ve

 

giriÅŸimcilik noktalarında bakış açısının hangi hızla deÄŸiÅŸeceÄŸi belirsizdir. KOBÄ°’lerin çoÄŸunda da ucuz iÅŸgücü olarak Asyalı iÅŸçiler istihdam edilmektedir.

 

Ülkenin sanayi ve üretim faaliyetleri 9 sanayi bölgesinde (industrial estate) yoÄŸunlaÅŸtırılmıştır: Bunlar Rusayl, Sohar, Raysut, Sur, Nizwa, Buraimi, Al Mazunah, Sumail ve Knowledge Oasis Muscat’tır. (KOM)

Bunların yanı sıra, Dukum bölgesinde kurulan Özel Ekonomik Bölgesine (Duqm Special Economic Zone) ülke yönetimi çok büyük önem vermektedir. Gemi inÅŸa tesislerinin faaliyete geçtiÄŸi bölgede yatırım yapacak ÅŸirketlere önemli teÅŸvik unsurlarından faydalanmaları saÄŸlanmaktadır. Dukum idaresi, bölgenin kalkınmasından sorumlu kamu otoritesi olup bölgede yatırım yapmak isteyen yabancı firmaların baÅŸvuru ve bilgi istemlerine tek durak hizmeti vermek üzere yetkilendirilmiÅŸtir.

 

KOM, bilgi teknolojileri alanında yatırım yapmak isteyen firmaları özendirmek için kurulmuÅŸtur. DiÄŸer bölgeler ise deÄŸiÅŸik üretim alanlarında faaliyet gösteren farklı büyüklükteki yerli ve yabancı firmalara açıktır. Ucuz arazi kiralanması, iÅŸ gücü kurallarında esneklik, elektrik, gaz ve su tedariki, altyapı imkanı gibi özendirici tedbirlerle bu bölgelere yatırım çekilmek istenmektedir.

 

Hizmetler

Umman’da hizmet sektörünün geliÅŸmiÅŸ olduÄŸunu söylemek mümkün deÄŸildir. Bunda, bankacılık baÅŸta olmak üzere pek çok alanda getirilen ve halihazırda sıkı denetlenen Ummanlı iÅŸgücü çalıştırma mecburiyetinin etkisi vardır. RekabetçiliÄŸi ve rekabetin getirdiÄŸi geliÅŸimi, yüksek UmmanlılaÅŸtırma oranları olan sektörlerde gözlemleme imkanı bulunmamaktadır.

Bankacılık ve finans alanında, 1974 yılında kurulan Umman Merkez Bankası (CBO) hem para politikasını yürütmekte, hem de ticari bankaları düzenlemekte ve yönlendirmektedir. Bankanın Yıllık Raporuna göre ülkedeki tüm bankalar sermaye yeterliliÄŸi açısından Basel II’ye uyumludur.

 

Ülkede 16 banka 470 ÅŸubede faaliyet göstermektedir. Bu bankaların 7 tanesi yerel banka olup diÄŸerleri uluslararası bankaların ülkede açılan ÅŸubeleridir. Yerel bankalar ÅŸunlardır:

• Bank Muscat
• National Bank of Oman
• HSBC Bank Middle East (2012 yılı Haziran ayında Oman International Bank ile birleÅŸmiÅŸtir)
• Oman Arab Bank
• Bank Dhofar
• Bank Sohar
• Al Ahli Bank

 

Bunlara ilaveten, 23 adet şubeyle hizmet veren 2 adet uzmanlaşmış kamu bankası bulunmaktadır: Oman Development Bank ve Oman Housing Bank.

 

Yanı sıra, toplam 70 ÅŸubeleri olan 2 adet tümüyle Ä°ÅŸlami bankacılık hizmeti veren kurum mevcuttur (Bank Nizwa ve All Izz Islamic Bank) . Bunun dışındaki yerel bankaların 6 tanesi de Ä°slami bankacılık hizmeti vermektedir.

 

Hizmetler dahilinde ön plana çıkarılması hedeflenen sektörlerden biri, turizmdir. Umman’da turizmi teÅŸvik etmek, piyasayı hareketlendirmek ve yabancı yatırımcı çekmek amacıyla, 2006 yılında çıkarılan bir kanunla ülkenin belli bölgelerinde oluÅŸturulan “entegre turizm komplekslerinde yabancı bireylerin ve ÅŸirketlerin mülk edinebilmesinin önü açılmıştır.

Buna göre yabancı yatırımcılar belirtilen bu bölgelerde müstakil konut, apartman dairesi ve dükkan alabilmektedirler. Dolayısıyla bu alanlar yerleÅŸim bölgeleri olarak da kullanılabilmektedir. Arazi alımında yatırımcıdan 4 yıl içerisinde bina yapması istenmekte, bu süreye 2 yıl eklenebilmektedir. Alıcı, bu süre içinde arazisini elden çıkaramamaktadır.

 

Entegre turizm kompleksinden mülk alımında yatırımcı 5 yıllığına gelir vergisinden muaf tutulmaktadır. Malikler mülklerini kiralayabilmekte ve istedikleri zaman satabilmekte veya mülkler miras yoluyla devredebilmektedir. Mülkü, istimlak edilen yatırımcıya yeterli miktarda tazminat ödenmekte ve bu kiÅŸiye ayrıca, baÅŸka bir yerden mülk edinme hakkı tanınmaktadır. Yine benzer nitelikte olarak, 1/1979 sayılı “Endüstrinin Organizasyonu ve TeÅŸviki Kanunu” hükümleri çerçevesinde, yabancı yatırımcılara ülkede yapacakları yatırımlara yönelik olarak mülk edinme hakkı ve vergi muafiyetleri tanınmıştır.

 

Entegre turizm kompleksine yatırım yapan yabancılara vatandaÅŸlık hakkı verilmemektedir. Ancak, bu bölgelerden, üzerine bina yapmak üzere arazi satın alanlara çok giriÅŸli vize verilmekte, bina satın alan kiÅŸiye ise, uzun süreli oturum hakkı tanınmaktadır. Bu hak belli sürelerle uzatılabilmektedir. EÅŸler, anne, baba ve 18 yaşına kadar çocuklar da bu haktan yararlanabilmektedir. Yatırımcı taşınmazı miras olarak bir baÅŸkasına devrettiÄŸinde, o kiÅŸiye de oturum hakkı verilmektedir. Entegre turizm kompleksinden yatırım yapacaklar için herhangi bir ülke veya parasal deÄŸer kısıtlaması bulunmamaktadır.

 

Yabancılar, sadece baÅŸkent Muskat’ta belirli bazı bölgelerden taşınmaz alabilmekte iken, Umman’ın ikinci büyük ÅŸehri Salalah baÅŸta olmak üzere ülkenin farklı belgelerinde yapımı devam eden entegre turizm tesislerinin yabancılara açılması öngörülmektedir. Petrol fiyatlarındaki düÅŸüÅŸün etkilerini, turizme yönelik projelerin hayata geçirilmesiyle aÅŸmak isteyen Umman’ın, bu amaçla yabancı yatırımcı çekmek için uzun süreli oturum ve vergi muafiyeti gibi uygulamaları geniÅŸletilerek devam ettireceÄŸi deÄŸerlendirilmektedir.

 

Ä°nÅŸaat Sektörü: Umman son yıllarda dünya ÅŸirketleri için hem iyi bir yatırım yeri hem de inÅŸaatla ilgili firmalar için iyi bir saha ve pazar olmuÅŸtur. Her ne kadar konut itibarıyla pazarın doygunluÄŸa erdiÄŸi gözlemlense de, altyapı açısından firmalarımız için halen önemli bir potansiyel bulunmaktadır. Ancak Umman’ın mevcut durumda 2016 yılından bu yana gelirler itibarıyla sorunlu bir bütçeye sahip olduÄŸu, bu durumun özellikle müteahhitlik firmalarımıza yapılması gereken ödemelerde gecikmelere yol açtığı bilinmektedir.

 

Umman devleti ekonominin çeÅŸitlendirilmesi ve altyapının güçlendirilmesi için birçok büyük çaplı turizm, sanayi, elektrik ve su, karayolları, savunma ve havaalanları projeleri baÅŸlatmıştır. Bu alanlarda Türk firmaları ön plana çıkmaktadır. Yakın zamanda tamamlanan Muskat

 

Uluslararası Havalimanı ve yapımı devam eden Bidbid Sur karayolu bünyesinde firmalarımızca inÅŸa edilen, Umman’ın ilk tünellerini ve Körfez bölgesinin en yüksek dengeli konsol köprülerini içeren yol inÅŸasını buna örnek olarak göstermek mümkündür.

 

Firmalarımız, Umman’da üstlenecekleri müteahhitlik iÅŸlerinde hak ediÅŸ ödemeleri gerekse ihalelerde proje-dizayn ile uygulama denetimi konularının aynı müÅŸavirlik firmasına verilmesi yönünde bir eÄŸilim olduÄŸunu dikkate almalı; mümkün olduÄŸu ölçüde Türk müteahhitlik ve müÅŸavirlik firmalarının pazara birlikte girmelerine çalışmaları halinde daha baÅŸarılı olabileceklerdir.

Büyük ve nitelikli projeler, tecrübe ve büyük makine parkı gerektirdiÄŸi için yabancı firmalar tarafından üstlenilebilmekte ve söz konusu firmalar bu projeleri gerek yerli ve gerekse yabancı taÅŸeron firmaları kullanmak suretiyle sonuçlandırmaktadırlar. Bu çerçevede, pek çok yabancı müteahhitlik ve müÅŸavirlik firması Umman’da ÅŸirket kurarak projeleri izlemekte ve ihalelere katılmaktadır.

 

Madencilik

Madencilik, UmmanlılaÅŸtırmanın yoÄŸun olarak gözlemlendiÄŸi sektörlerden biridir. Özel firmalar için %35 oranında Ummanlı çalıştırma mecburiyeti bulunmaktadır.

MadenciliÄŸi düzenleyen kanunlarda olduÄŸu kadar yabancı yatırım mevzuatında da iyileÅŸtirmeye gidilmiÅŸ olması, madenciliÄŸi petrol dışı ekonominin büyük sektörlerinden biri haline getirmiÅŸtir. 2030 itibarıyla ülke ekonomisine 780 milyon ABD dolarlık katkı saÄŸlaması beklenmektedir.

Gerekli lisansların alınması dahil madenciliÄŸe ait tüm iÅŸlemler, Madencilik Kamu Ä°daresi (Public Authority for Mining) yetkisindedir. Mart 2019’da yürürlüÄŸe giren yeni Mineral Zenginlik Kanunu, %10 olan royalti ödemelerini %5’e kadar indirmiÅŸ, sadece arama çalışmaları için lisans verilmesinin önünü açmış, ayrıca yatırım çekebilmek için lisanslama süreci sadeleÅŸtirilmiÅŸtir.

 

Ülkenin baÅŸlıca madenleri krom, magnezyum, nikel, demir, altın ve gümüÅŸtür. Ayrıca ülkede metalik olmayan alçıtaşı, kireçtaşı ve kaliteli mermer yatakları da bulunmaktadır.

 

Enerji

Petrol, Umman’da 1962 yılında bulunmuÅŸ, 1967 yılında itibaren de ihraç edilmeye baÅŸlanmıştır. Ülkenin petrol rezervleri diÄŸer petrol ihracatçısı ülkelere göre sınırlı olup keÅŸfedilmiÅŸ petrol varlığı 5.4 milyar varildir. Bunun yanında ülkede 1.7 Trilyon Kübik metre doÄŸal gaz rezervi bulunmaktadır. Umman’ın ihraç ettiÄŸi petrolün %80’i Çin tarafından ithal edilmektedir.

 

Umman, yakın zamanda enerji alanında yeniden yapılanmaya gitmiÅŸtir. Bu kapsamda, ülkenin petrol ve gaz sektöründe rol oynayan aktörler birleÅŸtirilerek "OQ" firması altında toplanmıştır. Firma, Oman Oil Company, Orpic, Oman Oil Company Exploration and Production, Oman Gas Company, Duqm Refinery, Salalah Methanol Company, Oman Trading International, OXEA ve

 

Salalah Liquified Petroleum Gas olmak üzere dokuz firmayı çatısı altında bir araya getirmiÅŸtir. OQ’nun Fitch tarafından verilen kredi notunun Umman’ın ülke notu ile aynıdır (BB-).

 

Entegrasyon ile petrokimya alanında üretim süreci tek bir çatı altında toplanmış olacaktır. "Hidrokarbon deÄŸer zinciri" olarak tanımlanan süreç ile 2030'a dek petrokimya ürünlerinin (downstream) mevcut 15 milyon tondan 24 milyon tona yükselmesi, emtia satışlarının ise ikiye katlanarak 40 milyon tona eriÅŸmesi beklenmektedir.

Halihazırda, ülkede çıkarılan doÄŸalgazın yeterli olmayışı, uzun vadeli anlaÅŸmalar nedeniyle ihracı taahhüt edilmiÅŸ olan gazın da etkisiyle, doÄŸalgaza dayalı enerjiye bağımlı sanayinin geniÅŸleme ve daha büyüme planlarını olumsuz etkilemektedir. Ülke ağır sanayiinin merkezi durumundaki Sohar’a Dolphin hattı ile Katar’dan doÄŸalgaz alımı yapılmaktadır. Ä°ran ile 2014 yılında yapılan anlaÅŸma çerçevesinde Ä°ran’dan yıllık 10 milyon metreküp gaz alımı yapılması planlanmakta olup bu sevkiyat iki ülke arasında inÅŸa edilecek olan 260 km’lik boru hattı vasıtasıyla yapılacak olup hat halen devreye girmemiÅŸtir.

 

Umman’da petrol üretiminin büyük çoÄŸunluÄŸu doÄŸalgaz üretiminin tamamı PDO (Petroleum Development Oman) ÅŸirketince yapılmaktadır. PDO’nun % 60 hissesi Umman devletine aittir. Geriye kalan hissesinin % 34’ünü Royal Dutch Shell, % 4’ünü Total ve % 2’sini ise Partex paylaÅŸmaktadır.

Umman'da halihazırda iki rafineri iÅŸletmesi bulunmaktadır. Bunlardan Oman Refineries and Petroleum Industries Company’s (Orpic) tarafından iÅŸletilen Sohar Rafinerisi'nin kapasitesi

116.000 Varil/Gün seviyesindedir. Çalışmalarının sonuçlanmasının ardından rafineriye 82.000 Varil/Gün iÅŸleme kapasitesinin eklenmesi öngörülmektedir. ORPIC Umman’da rafine petrol ürünleri üreten tek ÅŸirkettir.

Bu Projeye ilave olarak, 2017 yılının Nisan ayında yapılan anlaÅŸmalar çerçevesinde Kub-vey ile ortaklaÅŸa inÅŸa edilmekte olan Dukum Rafinerisinin de günlük 230.000 Varil/Gün iÅŸleme kapasitesine sahip olması beklenmektedir. Umman’ın büyük yatırımlarından biri olan Dukum Rafinerisi, OQ çatısı altına alınmıştır. Rafinerinin "OQ8" olarak yeniden adlandırıldığı, 2022 yılı sonu itibarıyla rafineri inÅŸaatının %93 oranında tamamlandığı ve halihazırda 14 bin iÅŸçinin çalışmaların tamamlanması için istihdam edildiÄŸi bilinmektedir.

 

4.PAZARDA DÄ°KKAT EDÄ°LMESÄ° GEREKEN HUSUSLAR VE DÄ°ÄžER BÄ°LGÄ°LER

Ä°ÅŸ Kültürü

Genel olarak Umman pazarında faaliyet gösteren yerel firmaların ve firma sahiplerinin, dürüst iÅŸ yaptıkları, zaman zaman gecikmeler olsa da ödemelerine sadık oldukları gözlemlenmektedir.

Yeni Yabancı Sermaye Yatırım Kanunu dolayısıyla, Ummanlı ortak olmaksızın ülkede firma kurabilmek mümkündür. Yeni Kanun öncesinde zaman zaman Ummanlı ortak ile sıkıntılar yaÅŸanmakta, bu sebeple çoÄŸunlukla, Ummanlı ortağı kağıt üzerinde bir konum ile sınırlandıracak ek sözleÅŸmeler yapılmaktaydı.

 

2020 yılı başı itibarıyla yürürlüÄŸe giren yeni Kanun ile, Ummanlı ortak ÅŸartı kaldırılmakla birlikte, yerel iÅŸgücü istihdamını arttırmaya yönelik politikalar kapsamında UmmanlılaÅŸtırma baÅŸta olmak üzere diÄŸer çeÅŸitli uygulamalar da yatırımcılarımızın gözetmesi gereken faktörler arasında yer almaktadır.

Ülkede Ä°ngilizce yaygın olarak konuÅŸulmaktadır.

 

Para Kullanımı

Ticari işlemlerde akreditif kullanılmaktadır.

Umman riyali, ABD doları karşısında sabit kur (1 OMR=2,6 USD) ile belirlenmiÅŸ bir deÄŸere sahiptir. Analistler kur deÄŸerinin yüksek olduÄŸunu ifade etse de, sabit kurun Umman para ve ticaret sisteminin istikrarı adına daha yararlı olduÄŸu yönünde deÄŸerlendirmeler de bulunmaktadır.

Umman, hukuk sisteminin geliÅŸmiÅŸ olduÄŸu ve düzgün iÅŸlediÄŸi ülkeler arasında olmakla birlikte, mahkeme süreci uzun ve masraflı olabilmektedir. Ayrıca, mahkemeye sunulan belgelerin saÄŸlam hukuki metinler olması, açık ve baÄŸlayıcı bir ÅŸekilde hazırlanmış olması önem teÅŸkil etmektedir. Bu hususlar dahilinde çek kullanımı ülke içinde güvenilir bir ödeme aracı olmakla birlikte, Umman’da imzalanmış çeklerin mutlaka Umman’da hesabı olan birine ya da firmaya yönelik olarak kesilmesi gerekliliÄŸi bulunmaktadır.

 

Pasaport ve Ülkeye Geçici GiriÅŸ Vizesi uygulaması

DışiÅŸleri Bakanlığımız bilgilerine göre, Umman’a seyahat edecek Türkiye Cumhuriyeti vatandaÅŸları vizeye tabi olup, Umman’ın 2003 yılında ülkemizin de içinde bulunduÄŸu Avrupa ülkelerine yönelik vize rejiminde yaptığı deÄŸiÅŸiklikle, sınırda vize itası kolaylığı saÄŸlamış olup ülkemiz vatandaÅŸlarına 14 günlük vize muafiyeti tanınmıştır.

Umman ile ülkemiz arasında 2001 yılında akdedilen Resmi Pasaportlara Vize Muafiyeti AnlaÅŸması uyarınca, iki ülke resmi pasaport hamilleri vizeden muaftır.

 

Planlanan ziyaretler öncesinde güncel duruma dair bilgi alınması ve KonsolosluÄŸumuz ile MüÅŸavirliÄŸimizin mutlaka bilgilendirilmesi faydalı olacaktır.

 

Resmi Tatiller ve Mesai Saatleri

18 Kasım, Sultan Kaboos’un doÄŸum günü ve aynı zamanda ülkenin milli günüdür. Dini bayramlar da tatildir.

Umman’da    mesai    saatleri    devlet    kurumları    için    9:00-15:00    arasıdır.    ÖÄŸle    arası bulunmamaktadır.

Hafta sonu Cuma-Cumartesi olup Pazar günü hafta başı olmaktadır.

Yerel Saat

TSÄ° +1

 

5.ŞİRKET KURULUŞU VE İŞ YAPMA İLE İLGİLİ BİLGİLER

13 Åžubat 2019 tarihinde yayımlanan 18/2019 sayılı Karar ile ÅŸirket kuruluÅŸunu düzenleyen Ticari Firmalar Kanunu’nda deÄŸiÅŸikliÄŸe gidilmiÅŸtir. Kararın, yeni Yabancı Sermaye Yatırım Kararı baÅŸta olmak üzere ilgili mevzuatlarla birlikte deÄŸerlendirilmesinde, gerekli hallerde hukuki danışmanlık hizmeti alınmasında fayda bulunmaktadır.

Yeni Kanunun metni (https://cma.gov.om/) ‘da yer almaktadır.

4/1974 sayılı eski Kararın yerini alan 18/2019 sayılı Karar ile getirilen deÄŸiÅŸikliklere göre, yeni karar öncesinde kurulmuÅŸ firmalar yeni karara uygun yapılanma saÄŸlamak üzere gerekli düzenlemelere gideceklerdir. Gerek firmalara gidecekleri düzenlemeleri tamamlamaları için, gerekse karar ile ilgili uygulama mevzuatlarının hazırlanması için bir yıl süre tanınmıştır.

 

18/2019 sayılı Kararında öne çıkan hususlar özetle aÅŸağıdaki gibidir:

• Firmaya saÄŸlanacak sermaye, istisnalar baki kalmak üzere, nakit, hak, hizmet, emek, menkul veya gayrimenkul formunda olabilir.
• Limited ÅŸirketlerde asgari sermaye gerekliliÄŸi kaldırılmıştır.
• Anonim ÅŸirketlerde azınlık hisseleri sahiplerinin hakları daha iyi koruma altına alınmıştır.
• Fesih ve tasfiye durumları düzenlenmiÅŸtir.

 

Åžirket Türleri

Her ne kadar yeni Yabancı Sermaye Yatırım Kanunu baÅŸta olmak üzere ilgili diÄŸer Kararlarda yer alan hükümler de dikkate alınmalıysa da, yeni Ticari Firmalar Kararı ile Umman’da yaygın olarak kullanılan ÅŸirket yapısı olan limited ÅŸirketlerinin (limited liability company – LLC), tek bir gerçek kiÅŸi veya kurumsal hissedar tarafından kurulmasına müsaade edilmektedir. Eski düzenlemede en az 20 bin Umman riyali sermaye gerekirken, yeni düzenleme bu konuda sessiz kalmaktadır. Bu çerçevede, ilgili ek mevzuatların da dikkatle incelenmesinde fayda vardır.

Anonim ÅŸirketler ise (Joint Stock Companies - S.A.O.C./S.A.O.G.) yeni düzenleme altında en fazla 11 üyeli yönetim kurulu ile idare edilebilen yapılar haline getirilmiÅŸtir. %10 hisseye sahip her üye (ya da hisse toplamları %10’u bulan birkaç üye birlikte) genel toplantı talep edebilmekte; benzer ÅŸekilde %5 hisse sahibi üye yönetim kurulunda ele alınmak üzere gündem maddesi önerebilmektedir.

 

Yeni karar ile holdingler, limited ÅŸirket yerine anonim ÅŸirkete dönüÅŸebilmektedir. ÖdenmiÅŸ sermaye oranı en az 2 milyon riyal olmalıdır.

Yeni Karar kapsamında gerekli belgelerin sunulması için tanınan süre kısaltılmış, buna mukabil Karar hükümlerine uymamanın cezai yaptırımları arttırılmıştır.

 

Åžirket Kurma Prosedürü

Åžirket kurmak için gerekli tüm evrak ve süreçler, tek pencere sistemi ile “Invest Easy” sitesi üzerinden yürütülebilmektedir. Sitede, yeni ÅŸirket kayıtları ve mevcut kayıtların güncellenmesi gibi pek çok konuda gerekli yönlendirmeler bulunmaktadır.

 

Umman’da firma kurmak için evvelce kullanılacak firma isminin seçilmesi ve Ticaret, Sanayi ve Yatırım TeÅŸvik Bakanlığına bildirilmesi gerekmektedir. Ardından hazırlanan kuruluÅŸ belgeleri (firma sözleÅŸmesi, imza yetkileri vb) Bakanlığa iletilmelidir. Bakanlıktaki sürecin tamamlanmasının ardından, Umman Ticaret ve Sanayi Odası’na baÅŸvurularak firmanın kayıt iÅŸlemleri gerçekleÅŸtirilmelidir.

 

Tüm bunları müteakip, firmanın büyüklüÄŸü, ÅŸekli ve faaliyet alanı gibi hususlarda deÄŸiÅŸiklik göstermek üzere ilave onaylar alınması gerekebilmektedir. Emek Bakanlığına kayıt ve ithalat- ihracat lisansı temini, bunlara örnek gösterilebilir.

Firmalarımızın firma kuruluÅŸu yapmadan önce, “investeasyhelp@moci.gov.om” adresine e- posta ile müracaat etmelerinde ya da aÅŸağıdaki linkten gerekli belgelere yönelik bilgileri kontrol etmelerinde yarar görülmektedir.

 

Knowledge Oasis Muscat Teknoloji Parkında faaliyet gösteren bilgi teknolojisi ve iletiÅŸim firmalarına % 100 yabancı ortaklık izni verilmekte olup bu firmalar için istenen minimum sermaye miktarı da 20.000 riyal olarak belirlenmiÅŸtir.

 

Bunun dışında ülkede kiralardan, otel konaklamalarından ve eÄŸlence hizmet sektörü faaliyetlerinden alınan belediye vergisi ile turizm resmi gibi ek bazı mali mükellefiyetler de bulunmaktadır.

Bankacılık Mevzuatı

Ekonomik büyüme duraklamaya geçmiÅŸ olsa da, Umman’da bankalar 2020 yılı raporlarına göre

%0,9 oranında aktif karlılığı, %5,7 oranında öz kaynak karlılığı elde etmiÅŸlerdir. Ödenmeyen kredilerin oranı, toplam kredilerin %39’unu oluÅŸturan bireysel kredilerde %2,8; toplam kredilerin %10’unu oluÅŸturan inÅŸaat sektöründe % 10,7 seviyelerinde seyretmekte; petrol dışı sektörlerin kuvvetlendirilmesi politikası uyarınca imalat sanayi toplam kredilerin % 8,1’ini oluÅŸturmakta ve ileriye dönük olarak toplam banka kredisinde daha yüksek bir pay elde etmesi muhtemel gözükmektedir.

 

DiÄŸer taraftan, Umman'da karmaşıklaÅŸan emlak iÅŸlemlerine bankaların üçüncü taraf olarak rol oynayabilmesi için atılan adımlar kapsamında, 30/2018 sayılı Sultanlık Kararı ve 72/2019 sayılı Konut Bakanlığı (Ministry of Housing) Kararı kapsamında, Bank Muskat tarafından emanet hesap kurulmuÅŸtur.

 

Çalışmalara ilk olarak anılan banka tarafından baÅŸlandığı ve emlak sektörüne hizmet verecek emanet hesap iÅŸlemlerine dair çalışmaların tamamlanacağı, basına yansıyan haberlerden anlaşılmaktadır. Bu kapsamda emlak projelerinde emanet hesap kullanımı zorunlu olup, projenin geldiÄŸi aÅŸamaya göre fonlar bırakılarak ödeme yapılacaktır. Böylelikle alıcıların projenin ilerlediÄŸinden ve yaptıkları ödemelerin proje için kullanıldığından emin olmaları; satıcıların ise herhangi bir gecikme riski olmadan emanet hesaptan projenin geldiÄŸi aÅŸamaya göre ödemelerini almaları saÄŸlanmış olacaktır.

 

Ülkede Ä°slami bankacılık da yaygınlaÅŸmaktadır. Bununla birlikte bazı raporlar, Ä°slami bankacılığın ÅŸekilden öte bir deÄŸiÅŸiklik getirmekte zorlandığını deÄŸerlendirmektedir. Ayrıca, bu alanda standa